De oorsprong

In de geschiedenis was het domein van havré reeds gekend in de XIIe eeuw als vooruitgeschoven verdedigingspost van de stad Bergen langs de rivier de Haine. Deze post zou een versterkte vestiging worden waarvan echter geen enkel document bestaat dat het uitzicht ervan weergeeft.

De Enghien’s, de eigenaars, lieten de burcht ombouwen tot het vierhoekig geheel, zoals we het hedendaags kennen.

Na onderhevig te zijn geweest aan bestormingen van Luikse en Brabantse dievenbenden, wordt de versterkte burcht in 1365 verwoest door de Vlamingen, die de streek van Bergen bezetten.

Quelques dates

28 april 1423 : Gérard d’Enghien staat het domein van Havré af aan zijn neef, Christophe de Harcourt.

Maart 1439 : Marie de Harcourt huwt met Jean d’Orléans.

April-juli 1518 : Het kasteel gaat, na ruil, over naar Philippe de Croÿ.  Ambroise Paré, chirurg van de koning van Frankrijk Karel de IX, opperde destijds tegen alle gebruik in, de ligatuur van de slagaders. Charles Philippe de Croÿ, werd tijdens de slag van Montcontour, door een schot van een haakbus ernstig verwond. Paré werd door de koning naar Havré gestuurd. Hij behandelde en genas de prins (1569).

Maart 1578 : Don Juan, aan het hoofd van 6.000 man, belegert de burcht.  De soldaten geven zich onmiddelijk over en zo blijft het kasteel intact.

23 juli 1578 : De Hertog van Anjou valt de plaats aan en bezet deze na hevig artillerievuur waardoor het kasteel zware schade leed.

Zomer 1578 : Een hevige brand zorgt voor een rampzalig einde.

Mars 1578.  Don Juan d’Autriche, à la tête de 6 000 hommes, assiège Havré; les soldats se rendent, le château est intact.

23 juillet 1578.  Le duc d’Anjou attaque et enlève la place. Des pièces d’artillerie appelées à la rescousse, infligent de lourds dégâts.

Eté 1578.  Un violent incendie achève le désastre. 

Pierre Lepoivre, architect uit Bergen, schetste volgens zijn geheugen, het kasteel zoals het bestond voor deze tragische gebeurtenissen. Dankzij deze schets en de nog bestaande overblijfselen, kunnen we ons het kasteel nu nog voorstellen zoals het destijds bestond : vier hoektorens verbonden door een hoge walmuur en een hoofdgebouw met kapel in spoorvorm.1

1839Opgegeven en verlaten door de Croÿ’s, komt het kasteel uiteindelijk in handen van de kanunnik Puissant (1919) die probeert om het te redden. Doch  dit blijkt echter onmogelijk te zijn. Bijna werd het kasteel steen voor steen weggenomen door een amerikaan, om tenslotte eigendom te worden van de Provincie Henegouwen. Een betreurenswaardige onverschilligheid, plundering, vandalisme en overwoekerende plantengroei leidden tot het overmijdelijke verval.

1919. Le Chanoine Puissant tente de le sauver. La tâche est insurmontable. Après avoir failli être emportée pierre par pierre par un américain, la propriété échoit à la Province de Hainaut. Dans une indifférence regrettable, pillage, vandalisme et végétation envahissante conduisent à l’inévitable.

Vanaf 1930, meerdere instortingen, soms zeer omvangrijk, bedreigen het voortbestaan van een erfgoed dat reeds geklasseerd werd in 1936.

1947.  Émile Poumon, een fervent historicus uit Havré, publiceert “Havré, het hertogdom, het dorp, de priorij van Sint-Antonius van Barbefosse”. Het kasteel wordt veelvuldig vermeld en beschreven. Trouwens deze folder spruit grotendeels vooruit dit werk.

1950 Émile Poumon heeft van de openbare  macht een toelage bekomen voor de restauratie van de bulbe. De werken moesten echter vroegtijdig worden stopgezet, daar het  toegestane budget onvoldoende bleek.

1978. Enkele inwoners van Havré steken de koppen bijeen en stichten een vzw “Les Amis du Château des Ducs d’Havré ». Objectief : de bescherming van het domein.

Charles Alexandre de Croÿ

Charles Alexandre de Croÿ, markies van Havré, start met de heropbouw van het kasteel in het jaar 1600. Hij ontwierp een statig geheel, een spel van rode baksteen en harde natuursteen.

De slottoren werd bekroond met een elegant bolvormig torendak die  met leisteen werd bedekt. Een windwijzer, die de kroon draagt van het Heilige Rooms-Duitse Keizerrijk, werd er bovenop geplaats. Deze bulbe inspireerde de architecten van het kasteel van Chimay en van de collegiale kerk van Dinant.

Hoofdrentmeester van de koning van Spanje en de Nederlanden, ridder van de Orde van het Gulden Vlies, prins van het Heilige Rooms-Duitse Keizerrijk, erfridder van de stad Bergen is Charles Alexandre de Croÿ een belangrijk personnage. Deze Krijgs – en regeringsman, is zeer gevoelig voor kunstzaken. Hij liet een luister opleggen waardoor de levenswijze op het kasteel werd bepaald. Omgebouwd tot een weelderige verblijfplaats met zijn gastentoren en zijn grote feestzalen, kent het kasteel het bezoek van markante personen, onder andere : Van Dijk, medewerker van Rubens en bevriend met de Croÿ’s, Rubens zelf, Maria de Médicis, de Infante Isabelle, Marie van Hongarije, de hertog van Malborough, de prins van Savoye, verbleven ook op het kasteel van Havré.

De luchtfoto hieronder illustreert de toestand die zij toen aantroffen.

Het kasteel die men nog kon zien tot in 1930.

• 

• 

• 

• 

• 

De stichtende leden